İç kontrol; kurumun, yönetimi ve personeli tarafından hayata geçirilen, belirlenmiş hedeflere ulaşmasında ve misyonunu gerçekleştirmesinde makul bir güvence sağlamak üzere tasarlanmış ve kurumun genelini etkileyen bütünleşmiş bir süreç olarak kurumsallaşma amacı doğrultusunda yararlanılan önemli bir denetim mekanizması olarak işlev görmektedir.
İç kontrol sadece finansal işlemler ve raporlama ile ilgili değil; yönetimi, idare süreçlerini, stratejiyi ve kurumun diğer faaliyetlerini kapsayan tüm kontrollerin şeffaf ve öngörülebilir bir strateji ile yönetim argümanı olarak hizmet etmektedir.
Her kurumun iç kontrol sistemi aynı değildir. Kurumlar ve kontrolleri; organizasyon yapısına, kurum kültürüne ve yönetim felsefesine göre farklılık göstermektedir.
İÇ KONTROLÜN AMAÇLARI
- Etkin ve verimli bir şekilde faaliyetlerin yürütülmesi
- Güvenilir Mali Raporların oluşturabilmesi ve sürekliliği
- Yürürlükteki mevzuat ile uyum içerisinde hareket edebilmek
- Varlıkların devamı ve korunması
- Kurumsal hedeflere ulaşma düzeyi, performans, fayda-maliyet yapısı gibi temel faaliyet hedeflerini yakalayabilmek
- Mali raporların güvenilirliği, mali verilerin açık ve anlaşılır bir biçimde kayıtlara alınması ve yayınlanması ile verilere kolaylıkla ulaşılabilmesi
İÇ KONTROLÜN YASAL DAYANAKLARI
İç kontrol sitemine ilişkin düzenlemeleri içeren yasal mevzuat:
- 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Pdf
- 6085 Sayılı Sayıştay Kanunu Pdf
- İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Pdf
- Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Pdf
- İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Pdf
- Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği Pdf
KAMU İÇ KONTROL SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİ
- Kontrol ortamı standartları
- Etik değerler ve dürüstlük.
- Misyon, organizasyon yapısı ve görevler
- Personelin yeterliliği ve performansı
- Yetki devri
- Risk değerlendirme standartları
- Planlama ve programlama
- Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
- Kontrol faaliyetleri standartları
- Kontrol stratejileri ve yöntemleri
- Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi
- Görevler ayrılığı
- Hiyerarşik kontroller
- Faaliyetlerin sürekliliği
- Bilgi sistemleri kontrolleri
- Bilgi ve iletişim standartları
- Bilgi ve iletişim
- Raporlama
- Kayıt ve dosyalama sistemi
- Hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirilmesi
- İzleme standartları
- İç kontrolün değerlendirilmesi
- İç denetim
İÇ KONTROLDE ROL VE SORUMLULUKLAR
İç Kontrolün etkinliğinde en büyük rolü yönetim üstlenir. İdareciler iç kontrol sisteminin etkili bir biçimde işlediğinin güvencesini verebilmek için uygun politikalar oluşturmalı ve güvence sağlamalıdırlar.
Kurumun tüm personeli görevlerini yerine getirirken belirli faaliyetlerin yerine getirilmesini amaçlar. Bu faaliyetler birimin diğer faaliyetleri ile birleşerek birim hedeflerine, birim hedefleri de bir bütün olarak kurum hedeflerine ulaşılmasını sağlar. Kurumun her seviyesinde görev alan çalışanlar, iç kontrol sisteminde kullanılacak bilgileri üretir, kontrolleri etkileyen faaliyetlerde bulunur. Bu nedenle tüm çalışanlar iç kontrolün bir parçasıdır ve uygulanmasından sorumludur.
- Üst Yönetici (Rektör)
- Harcama Birimleri
- Mali Hizmetler Birimi (Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı)
- İç Denetim Birim